Ամերիկացիները բացահայտ հավաքում են մեր կենսանյութը. այսօր Հայաստանում գործում է 12 կենսաբանական և համաճարակաբանական լաբորատորիա

Հայ ժողովրդի առողջությունն ու նրա գենոֆոնդը վտանգի տակ են. Սակայն Փաշինյանի իշխանությունն այս հարցում քիչ է մտահոգում. գրում է իրավապաշտպան Կարապետ Պողոսյանը։

Նա ներկայացնում է իր ուսումնասիրությունը.

Բազմաթիվ են ահազանգերը ամերիկյան բիոլաբարատորիաների գործունեության հետ կապված, հետևաբար փորձեցինք մի փոքր ուսումնասիրություններ անել մասնագետների օգնությամբ։

Քանի որ ոլորտը իմ համար խորթ է և բացառապես մասնագետների կարծիքներ են, կներկայացնեմ առանց որևէ անձնական մեկնաբանության։

2024 թվականին Հայաստանն իր պատմության մեջ առաջին անգամ բախվեց Արևմտյան Նեղոսի տենդի վիրուսի նման հիվանդության հետ։ Անցած աշնանից Հայաստանի որոշ մարզերում նկատվում է թոքերի ախտահարման հետ կապված հիվանդության ակտիվ տարածում, որը չի հայտնաբերվում կորոնավիրուսի և գրիպի անալիզներով։ Այս հիվանդությունը ազդում է ինչպես մեծահասակների, այնպես էլ երեխաների վրա: Առաջին դեպքերը գրանցվել են Լոռու մարզում: Հիվանդությունը առաջանում է բակտերիալ վարակի հետևանքով, այն անցողիկ է, սկսվում է թոքաբորբից, առաջացնում է արյան թունավորում և մահ։ Տարածվում է շփման և օդի միջոցով։ Լոռու մարզի և Երևանի վերակենդանացման բաժանմունքները գերբեռնված էին: Ըստ մի շարք մասնագետների՝ ամեն օր այդ հիվանդությունից մահանում է 5-6 մարդ։ Ավանդաբար նշանակված դեղերը չեն օգնում: Այս մասին լռում է Հայաստանի առողջապահության նախարարությունը՝ թաքցնելով ստեղծված համաճարակաբանական իրավիճակի մասշտաբները։

Մասնագետները կարծում են, որ հիվանդությունը Վանաձորում և Ալավերդիում տեղակայված ամերիկյան կենսաբանական լաբորատորիաների գործունեության արդյունք են։

Երկրում կենսաբանական անվտանգության ապահովման հետ կապված իրավիճակը կարող է զգալիորեն վատթարանալ ԱՄՆ կառավարության կողմից որոշ միջազգային ծրագրերի ֆինանսավորումը դադարեցնելու պատճառով։ Այսպես, մի շարք լրատվամիջոցներ տեղեկատվություն են տարածել Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Քրիստինա Քուինի դիմումի մասին՝ ուղղված ՀՀ առողջապահության նախարարությանը՝ երկրում ամերիկյան կենսաբանական լաբորատորիաների աշխատանքին ժամանակավոր ֆինանսական աջակցության վերաբերյալ։ Հայկական կողմից այդ ծրագրերի հնարավոր թերֆինանսավորման պատճառով վտանգ է սպառնում կենսաբանական լաբորատորիաներում առկա հարուցիչների անվտանգությանը և դրանց անվերահսկելի տարածմանը։

Հայ ժողովրդի առողջությունն ու նրա գենոֆոնդը վտանգի տակ են։ Սակայն Փաշինյանի իշխանությանն այս հարցը քիչ է մտահոգում: Սեփական բնակչության վրա փորձարկումների համար հսկայական գումարներ ստանալու հնարավորությունը մթագնում է մեր երկրի ղեկավարության միտքը։ Նման պատկեր է նկատվել նաև Ուկրաինայում, որտեղ գործում են նաև ամերիկյան կենսաբանական հսկայական լաբորատորիաներ, որոնց տարածքը ԱՄՆ-ը վերածվել է միջուկային թափոնների պահեստավորման։

Այսօր Հայաստանում գործում է 12 կենսաբանական և համաճարակաբանական լաբորատորիա։

Գործում են Երևանում, Իջևանում, Գյումրիում, Մարտունիում, Սիսիանում, Արտաշատում, Վանաձորում, Աբովյանում։ Այս տարվա հունվարին ԱՄՆ-ի և Հայաստանի միջև համաձայնագիր է ստորագրվել Գյումրիում 13-րդ կենսաբանական լաբորատորիայի բացման վերաբերյալ։ Իսկ այնտեղ արդեն գործող լաբորատորիայի համար ֆինանսավորումը զգալիորեն ավելացվել է։

Ամերիկացիները բացահայտ հավաքում են մեր կենսանյութը։

Այս կենսաբանական լաբորատորիայի աշխատակիցները ներգրավված են նաև Հայաստանի տարածքում խոզերի աֆրիկյան ժանտախտի բռնկման գործում։ Սակայն հիվանդության դեմ պայքարում վարչակազմը սահմանափակվում է միայն վարչական միջոցներով և փորձում է կանխել լրատվամիջոցներում ցնցող տեղեկատվության տարածումը։

2023-2024 թթ կարելի է հիշել անբացատրելի թվացող սուր վարակիչ վիրուսային հիվանդության բռնկումը՝ կարմրուկի շատ բարձր մակարդակով, երբ բոլոր ինֆեկցիոն հիվանդանոցները գերբեռնված էին երեխաներով և մեծահասակներով։ 2007 թվականից ի վեր երկրում կարմրուկի բռնկումներ չէին գրանցվել։ Հայաստանի հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման ազգային կենտրոնի տվյալներով՝ 2023 թվականին հանրապետությունում հիվանդությունների թիվը կազմել է 545 դեպք, իսկ 2024 թվականին՝ ավելի քան 700 դեպք։

Պաշտոնական տեղեկություններով՝ կարմրուկը բերվել է արտերկրից։ Ոչ պաշտոնապես սա համաճարակների արհեստական օջախներ ստեղծող ամերիկյան լաբորատորիաների գործունեության արդյունքն է։

Հայտնի է, որ Հայաստանում կենսաբանական լաբորատորիաների վերաբերյալ ԱՄՆ-ի ծրագիրը երկարաժամկետ բնույթ ունի։ Հայաստանում այս ծրագրի ղեկավարն է ԱՄՆ մայոր Նիկոլաս Ռոբինսոնը։ Հայկական ստորաբաժանումը վերահսկվում է Մեթյու Պոպեյի կողմից՝ համագործակցելով Ֆորտ Դետրիկ բանակի վարակիչ հիվանդությունների բժշկական հետազոտական ինստիտուտի ներկայացուցիչ Ռոբերտ Ռիվարդի և Հետազոտական կենտրոնի աշխատակից Ռ. Լուգարա (Վրաստան) Թինաթին Կուչուլորիայի հետ: