Ուշացած, մեղմ ասած, «քննարկում»

Վերջերս ընկերներիցս մեկն ամենայն լրջությամբ հետաքրքրվում էր, թե ինչ է նշանակում ռուսերեն (ու նաեւ մեր վիրտուալ տարածքներում օգտագործվող) մի բառ, որը ես այստեղ չէի ցանկանա վերարտադրել:
Ընդհանուր գծերով՝ դա նշանակում է սոցցանցերում անիմաստ աղմուկ, վեճ, «քննարկում», որը, բառի ռուսերեն ծագումնաբանությամբ, կապվում է բնական կարիքները հոգալու հետ: Ես այդ բառը, բնականաբար, չեմ օգտագործում՝ դրա կոպիտ, գրեթե հայհոյական լինելու պատճառով: Բայց ինձ թվում է, որ այն որոշ դեպքերում ճշգրիտ է արտացոլում «քննարկումների» մակարդակն ու բովանդակությունը:
Այսպիսի հերթական «բանավեճ» էր առաջացել ամերիկացի դերասան Քեւին Սփեյսիի՝ Հայաստան գալու հետ կապված: Իմ կարծիքով՝ նա իր գործի արտակարգ վարպետ է՝ 20-րդ դարի թատրոնի ու կինոյի լավագույն ավանդույթների արժանի ժառանգ:
Հատկանշական եմ համարում, որ նա Չեխովի երկրպագու է. չգիտեմ՝ արդյոք մասնագետներն ինձ հետ կհամաձայնե՞ն, բայց ինձ թվում է, որ նրա դերասանական տեխնիկայում մարմնավորված են նաեւ ռուսական թատերական դպրոցի ակնառու նվաճումները:
Բայց հայաստանյան «քննարկումը» (դարձյալ խուսափենք ռուսերեն «այն» բառից) բացարձակապես Քեւին Սփեյսիի դերասանական խաղի առանձնահատկությունների մասին չէր: Մեր «բանավեճը» գավառական արտացոլումն է նույն մակարդակի ամերիկյան եւ ընդհանրապես արեւմտյան, մեղմ ասած, «քննարկման», որն ընդունված է անվանել cancel culture, մերժման, բոյկոտի մշակույթ:

4-5 տարի առաջ այդ «մշակույթը» հասել էր իր գագաթնակետին, որից հետո նկատվում է որոշակի անկում:
Իր ծայրահեղ դրսեւորումներում cancel culture – ը բոյկոտում էր ամեն ինչ՝ Քրիստոֆոր Կոլումբոսից սկսած՝ Ուինսթոն Չերչիլով վերջացրած:
Մերժվում էր, ըստ էության, պատմության ողջ ընթացքը՝ չափազանց կամայական եւ անորոշ սկզբունքներով: «Դռբի տակ ընկավ» նաեւ Քեւին Սփեյսին՝ իր 40 տարի առաջվա մեղքերի պատճառով, որոնք այն ժամանակ առանձնապես մեղք չէին համարվում: Հարց. ինչո՞ւ ենք մենք՝ հայաստանցիներս, 4-5 տարի անց այդ՝ արդեն մոդայից դուրս եկած «քննարկմանն» արձագանքում:
Պատճառները երկուսն են: Նախ՝ մենք չենք ուզում հետ մնալ Արեւմուտքի «ամենաառաջադեմ» միտումներից:
Երկրորդ՝ անցյալը մերժելը խորապես համապատասխանում է մեր այսօրվա հոգեվիճակին:

Արամ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆ
«Առավոտ»

Լրահոս