16-05-2024 | 19:11
Շատ տարիներ առաջ այցելել էի Մալբորո դուքսերի պալատը (ըստ էության, թանգարանը), որը գտնվում է Լոնդոնից ոչ հեռու: Այնտեղ մի ամբողջ դահլիճ նվիրված է Հոխշտադտի (անգլիական տարբերակով՝ Բլենհեյմի) ճակատամարտին:
Դա մի քաղաք է Դանուբ գետի ափին (ներկայիս Գերմանիայում), որտեղ անգլիական զորքերը դուքս Մալբորոյի ղեկավարությամբ 1704 թվականին ջախջախիչ հաղթանակ են տարել ֆրանկո-բավարական զորքերի նկատմամբ: Ո՛չ ֆրանսիացիները, ո՛չ բավարացիները չեն նեղանում անգլիացիներից, որ նրանք հիշում եւ փառաբանում են այդ հաղթանակը: Պատմությունն, այդպիսով, կողմերից ոչ մեկին «չի խանգարում»: Պատահում է, իհարկե, որ «խանգարում է»: 1939 թվականին «Սասնա ծռեր» էպոսի 1000-ամյակի առթիվ Երվանդ Քոչարը կերտեց Սասունցի Դավթի քանդակը, որը կանգնեցվեց Երեւանի կայարանամերձ հրապարակում: Սակայն երկու տարի անց Վարպետը ձերբակալվեց, եւ արձանն էլ հանվեց:
Մեղադրանքներից մեկն այն էր, որ էպոսի հերոսը մերկացրել է սուրը «եղբայրական Թուրքիայի» ուղղությամբ: 1959 թվականին Խորհրդային Հայաստանում այլ իշխանություն էր, որին պատմությունը դարձյալ, բարեբախտաբար, «չէր խանգարում», եւ Քոչարի Սասունցի Դավթի արձանը 1959 թվականից առ այսօր զարդարում է համանուն հրապարակը: Գաղափարախոսությունն, այսպիսով, առանձնապես կապ չունի:
Կապ ունի մարդկային եւ ազգային արժանապատվությունը: Բոլշեւիկների համար, անկախ նրանից, թե արդյոք նրանք հավատում են պրոլետարական, թե ազատական «ինտերնացիոնալիզմին», պատմությունը «խանգարող հանգամանք» էր եւ, ի դեպ, եկեղեցին էլ՝ «վիճահարույց կառույց»:
Այնպես է ստացվել, որ հայ բոլշեւիկները (բոլշեւիկները, ոչ թե՝ կոմունիստները) մշտապես նպաստել են Թուրքիայի առաջխաղացմանը:
Այժմ Թուրքիայում եւ Ադրբեջանում գովում են Փաշինյանին՝ տեսնո՞ւմ եք, ինչ իմաստուն առաջնորդ է նա, հրաժարվում է պատմական ցնորքներից, հասկանում է, որ Հայաստանն իրականում Արեւմտյան Ադրբեջան է, եւ Երեւանն «իրենց» քաղաքն է: Ինչ-որ՝ իրենց, այլասերված տեսանկյունից նրանք ՀՀ ներկայիս վարչապետի դիրքորոշումը ճիշտ են ներկայացնում՝ նա միայն ձեւ է անում, որ Ալմա-Աթայի հռչակագիրն իր համար Սուրբ գրքի նման մի բան է: Իրականում նա պարզապես ամեն ինչ անում է մեր երկու հարեւաններին «գոհացնելու» համար: Եթե պետք լինի, կասի, որ Մեսրոպ Մաշտոցն ադրբեջանցի էր:
Իմ կարծիքով, Հայաստանի ներկայիս իշխանությունները բացարձակապես եվրոպամետ չեն: Նրանք ուղն ու ծուծով բոլշեւիկ են:
Արամ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆ
«Առավոտ»